Komu przysługuje zachowek?

Osoby pełnoletnie, mogą już zapisać swój spadek dla bezpieczeństwa. Nigdy nie wiadomo, co w życiu człowieka może spotkać. Nie jesteśmy w stanie przewidzieć co nas czeka jutro. Dlatego warto mieć spisany spadek. Może być on spisany na rodzine, a nawet i osoby, które nie są spokrewnione ze zmarłym. Co jeżeli w spadku w ogóle nie jest uwzględniona rodzina zmarłego np. syn, mama, czy małżonek?

Tutaj właśnie przydaje się wiedza na temat zachowku. Adwokaci mają w tej sytuacji bardzo ciężki orzech do zgryzienia. Muszą przeanalizować wszelkie możliwe sytuacje prawne zmarłego związane ze spadkiem np. wcześniejszą darowiznę, czy też rozwód. A więc co to jest zachowek? Jaka jest jego wysokość? Komu jest on gwarantowany? Wyjaśniamy poniżej.

Co to jest zachowek?

Fachowym językiem, zachowek jest to instytucja, która ma za zadanie chronić najbliższych, tzn. rodzinę spadkodawcy. Mówiąc prościej, zachowek, to uprawnienie, dzięki któremu rodzina ma prawo do spadku, jeśli nie została uwzględniona w testamencie.

Majątek zbiera się latami oraz pokoleniami, jednak czysto formalnie należy on do zmarłego. Właśnie dzięki temu, że istnieje zachowek, rodzina także ma prawo do wypracowanego majątku zmarłego, nawet jeśli nie zostali oni uwzględnieni w testamencie.

Już pokazuję przykład:

Pan Jan zmarł, zostawił testament, w którym uwzględnił tylko swojego przyjaciela. W tym momencie, cały wypracowany majątek, który posiadał Pan Jan, przejmuje jego przyjaciel. Lecz Pan Jan miał jeszcze dziecko – Marka, którego osierocił nie zapisując go w swoim testamencie. W takiej oto sytuacji, Marek może rościć o zachowek względem przyjaciela Pana Jana. Może się więc okazać, że syn zmarłego zostanie pewną, ustaloną część pozostawionego majątku Pana Jana.

Jak obliczyć wysokość zachowka?

Jednak, nasuwa się pytanie dotyczące tego, w jaki sposób dzielimy majątek w rodzinie? Załóżmy, że mamy sytuację, w której śmierć ponosi ojciec pełnoletniego i małoletniego dziecka. Pytanie, czy zostaną oni podzieleni tak samo? No właśnie nie.

Zachowek jest wyliczany w postaci ułamkowej części spadku. Dajmy jasny przykład:

Zmarła Pani Barbara pozostawiając dziecko pełnoletnie, małoletnie oraz męża bez spadku, ponieważ w testamencie zapisała tylko swoją przyjaciółkę. Gdyby testamentu nie było, rodzina dzieli się po równo, czyli każdy otrzyma po 1/3 spadku. Jednak w testamencie jest tylko przyjaciółka zmarłej. W takiej sytuacji, obliczany jest zachowek odpowiednio:

• dla dziecka małoletniego, przyznawane jest 2/9 spadku (2/3 z 1/3 udziału spadkowego)
• dla dziecka pełnoletniego, przyznawane jest 1/6 spadku (1/2 z 1/3 udziału spadkowego)
• a dla męża zmarłej, przyznawane jest 1/6 spadku (1/2 z 1/3 udziału spadkowego)

Oczywiście wszystko wyliczane jest w tej konkretnej sytuacji. Zachowek obliczane jest na podstawie wieku dziedziczącego. Inny zachowek dostanie osoba pełnoletnia, a inny małoletnia. Jak widzimy, w tej sytuacji, najwięcej dostanie dziecko małoletnie. Więcej dostanie także osoba trwale niezdolna do pracy. Te dwie grupy są objęte szczególną ochroną, dlatego ich część będzie większa. Niezdolność do pracy, o której wspomniano, należy pamiętać, dotyczy tylko tych uprawnionych osób, które są całkowicie oraz trwale niezdolne do wykonywania pracy, a nie jedynie częściowo.

Czy można nie płacić zachowku?

Sprawy dotyczące zachowku są bardzo trudnymi sprawami dla prawników, czy adwokatów. Często muszą oni borykać się z sytuacjami, gdy po śmierci, zjawia się rodzina, która np. od lat nie miała kontaktu ze spadkodawcą, jednak po śmierci przychodzą oni po swoją część.

Przykładowa sytuacja: Dość częsta niestety. Sprawa dwóch braci – Józefa i Marka. Józef mieszkał z ojcem w domu rodzinnym, opiekował się całym dobytkiem, gdy ojciec był chory i nie potrafił samemu wykonywać najprostszych czynności. Przez paręnaście lat, jego starszy brat Marek, mieszkał w domu nad morzem z dala od ojca o 400km. Nie odwiedzał taty, ani nie dzwonił. Po śmierci ojca, Marek zdecydował, że należy mu się taka sama część spadku, jak Józefowi. W testamencie jednak, nie było wzmianki o Marku. Cała należność została przepisana na Józefa. W tej sytuacji, Marek pragnął uzyskać zachowek. jak się okazało, Marek przegrał sprawę, ponieważ sąd zadecydował, że nie należy mu się spadek po ojcu, gdyż większość życia, to właśnie Józef opiekował się schorowanym ojcem i jego całą działką wraz z uprawami.

Tak więc jak widać, każda sytuacja jest indywidualna, warto czasami zaczerpnąć wiedzy u Radcy Prawnego.

Komu przysługuje zachowek? Wyjaśniamy

Teraz część poświęcona temu wpisowi. A więc, czy mam prawo do zachowku? Zaraz się okaże.

Zachowek przysługuje jedynie osobom najbliższym, to znaczy rodzinie zmarłego.

Czyli, zachowek przysługuje:

• dzieciom
• wnukom
• małżonkom
• rodzicom

zmarłego, którzy byliby powołani do spadku, gdyby testament nie został spisany przez zmarłego.

A komu zachowek NIE przysługuje?

Utracić prawo do zachowku można w niektórych przypadkach, między innymi przez:

• Wydziedziczenie w testamencie (częsty przypadek)
• Odrzucenie spadku
• Bycie w trakcie separacji ze spadkodawcą
• Sytuację, w której to spadkodawca przed śmiercią wystąpił o rozwód z winy małżonka i takie orzeczenie było uzasadnione
• Uznanie osoby przez sąd, jako niegodnej dziedziczenia spadku
• Spisanie umowy ze spadkodawcą o zrzeczeniu się spadku przed śmiercią

Tak więc widzimy, że jest parę sytuacji, w których to, zachowek nas nie obejmuje.

Jeżeli masz jakieś pytania lub informacje dotyczące zachowku, które powinniśmy zawrzeć w artykule, poinformuj nas o tym mailowo.